اختیار آتی پیشرفته‌ترین ابزار مالی بازار سرمایه

 پوشش نیاز سرمایه‌گذاران مختلف با سلایق و نگاه‌های متفاوت یکی از رسالت‌های بورس کالای ایران از ابتدای فعالیت خود تاکنون بوده است. به طوری که این بورس پس از راه‌اندازی موفق ابزارهایی چون قرارداد آتی و اختیار معامله در بازار مشتقه و اوراق صرف موازی استاندارد گواهی سپرده‌ی کالایی و صندوق‌های کالایی در بازار مالی، این بار به سراغ یک ابزار پیشرفته و ترکیبی به نام قرارداد اختیار معامله مبتنی بر آتی رفته است. همانطور که از اسم این ابزار بر می‌آید فعالان بازار سرمایه شاهد ترکیب دو ابزار پرطرفدار دنیا ،یعنی اختیار معامله و آتی در بورس کالا خواهند بود تا به نوعی ریسک فعالان بازار آتی از طریق قرارداد اختیار معامله پوشش داده شود.

اختیار آتی چطوری کار می‌کند

 قرارداد اختیار معامله ی مبتنی بر قرارداد آتی در واقع قرارداد اختیار معامله ایست که دارایی پایه‌ی آن قراردادآ تیست بنابراین از این قراردادها بیشتر به عنوان پوشش ریسک قرارداد آتی استفاده می‌شود و معمولا فعالان این بازار در قرارداد آتی دارای موقعیت هستند .در این قراردادها خریدار حق داشتن موقعیت تعهدی باز را در قرارداد آتی از فروشنده اختیار می‌خرد و فروشنده متعهد خواهد شد در بازار قرارداد آتی در طرف مقابل موقعیت تعهدی بازی ایجاد شده قرار بگیرد.

 جزییات قرارداد اختیار معامله ی مبتنی بر قرارداد آتی چیست؟

دو نوع اختیار دارید اختیار خرید  call optionو اختیار فروش put option در قرارداد call option مبتنی بر آتی خریدار حق داشتن موقعیت تعهدی خرید در بازار آتی را در سررسید قرارداد اختیار معامله از فروشنده می‌خرد یعنی اگر مشتری یک موقعیت خرید در call option داشته باشد و یک مشتری دیگر طرف مقابل وی دارای موقعیت فروش باشد در س رسید برای مشتری خریدار یک موقعیت تعهدی خرید و برای مشتری فروشنده یک موقعیت تعهدی فروش در قرارداد مربوطه ایجاد خواهد شد. در قرارداد put option  مبتنی بر آتی نیز شرایط دقیقا برعکس است به طوری که خریدار حق داشتن موقعیت تعهدی فروش در بازار آتی را در سررسید قرارداد اختیارمعامله از فروشنده می‌خرد یعنی اگر مشتری یک موقعیت خرید در put option داشته باشد و یک مشتری دیگر طرف مقابل وی دارای موقعیت فروش باشد در سررسید برای مشتری خریدار یک موقعیت فروش برای مشتری فروشنده یک موقعیت تعهدی خرید در قرارداد آتی مربوطه ایجاد خواهد شد. خریدار در هر نوع اختیارمعامله  put option و call option  حق داشتن موقعیت تعهدی در بازار قرارداد اختیار معامله را به قیمت اعمال خواهد داشت.

قیمت اعمال چیست؟

 قیمت اعمال نیز قیمتی است که توسط بورس در روز شروع راه‌اندازی نماد اختیار معامله تعریف می‌شود. یعنی اگر برای مثال قیمت اعمال برای call option مبتنی بر قرارداد آتی زعفران سی و هشت هزار تومان باشد و قیمت تسویه‌ی قرارداد آتی در روز سررسید چهل هزار تومان باشد برای خریدار call option یک موقعیت تعهدی خرید به قیمت سی و هشت هزار تومان در بازار آتی در روز سررسید اختیار معامله ایجاد خواهد شد.

 با توجه به قیمت تسویه‌ی قرارداد آتی چهل هزار تومان و اینکه هر قرارداد آتی شامل صد گرم زعفران است، مشتری دویست هزار تومان یعنی دو هزار تومان ضربدر اندازی قرارداد آتی سود خواهد برد.

 توجه:

 خریدار برای داشتن این حق در هر نوع اختیار مبلغی را تحت عنوان قیمت اختیار به فروشنده‌  طرف مقابل خود پرداخت می‌کند، این مبلغ بابت خرید اختیار از طرف خریدار پرداخت شده و قابل بازگشت نیست، یعنی در سررسید مبلغ پرداخت شده به حساب خریدار باز نخواهد گشت، نکته‌ی دیگر آن است که سررسید قرارداد اختیار معامله ی مبتنی بر قرارداد آتی معمولا بسیار نزدیک به سررسید قرارداد آتی آن به عنوان دارایی پایه و تقریبا کمتر از ده روز می‌باشد. به عنوان مثال سررسید قرارداد اختیار معامله ی مبتنی بر قرارداد آتی زعفران نگین سررسید دی ماه، هزار و چهارصد و یک روز بیست دی ماه و سررسید قرارداد آتی زعفران نگین روز بیست و هفت دی ماه است. در سررسید درصورتی که خریدار بخواهد از این اختیاری که خریداری کرده است حق داشتن موقعیت تعهدی در بازار آتی استفاده کند اصطلاحا باید قرارداد اختیار معامله را اعمال کند، اعمال قرارداد نیز به صورت تخصیص موقعیت تعهدی در بازار آتی می‌باشد. یعنی در صورت ارایه درخواست اعمال خریدار چه در call  و چه در put  ایفای تعهدات مربوط به ایجاد موقعیت توسط خریدار و فروشنده اختیار به طرفین قرارد موقعیت تعهدی در بازار آتی تخصیص داده خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت بورس کالای ایران به نشانی www.imo.co.ir مراجعه فرمایید.